Αστικό πράσινο, η ανάσα της πόλης

H φυσιογνωμία των λαών και των κοινωνιών πλάθεται, εκτός των άλλων, και μέσα από τον διάλογό τους με τον φυσικό χώρο που τους περιβάλλει.
Αλήθεια ποιος είναι ο διάλογος της πόλης μας με το πράσινο; Ποια η δική μας σχέση με αυτό; Ο Βόλος είναι αυτός που αποτυπώνεται μέσα από το φωτογραφικό φακό του Μιχάλη Πόρναλη ή οι αισθήσεις μας δέχονται από την σύγχρονη πόλη ερεθίσματα πρωτοφανή και πέραν των ορίων μεγέθους και διάρκειας;
Αντί για χώμα βλέπουμε άσφαλτο και πλακόστρωτο, αντί για δένδρα κτίρια και καλώδια, μορφές περίεργες, που τις δημιούργησαν εκ του μη όντος, άνθρωποι για άλλους σκοπούς.
Μία βόλτα αρκεί για να εντοπίσουμε τη σχέση που έχουμε αναπτύξει με το αστικό πράσινο. Στην οδό Δημητριάδος τα πεζοδρόμια ενώ εδώ και αρκετά χρόνια έχουν αποκτήσει μεγαλύτερο πλάτος, φιλοξενούν ζαρντινιέρες με τούγιες αντί για δέντρα. Στην Ιάσωνος στα σημεία που υπήρχαν δέντρα και ξεράθηκαν, αντί να φυτευτούν νέα, μπήκαν πλάκες. Στην Κ. Καρτάλη όπου τα δέντρα αυτή την εποχή φέρνουν το μήνυμα της Άνοιξης ασφυκτιούν από το τσιμέντο των πεζοδρομίων. Η οδός Φερών στα Παλιά απέκτησε πρόσφατα από την πλευρά του Σιδηροδρομικού Σταθμού καλαίσθητα πεζοδρόμια, όπου η πρόβλεψη για φύτευση δέντρων απουσιάζει, ίσως γιατί είναι «καλύτερα» να λειτουργούν ως πάρκιν αυτοκινήτων. Το πάρκο Αναύρου, παρά τις διαμαρτυρίες κατοίκων και Περιβαλλοντικών Οργανώσεων απέκτησε πισίνα για χάρη του Ξενία. Μια απόφαση που υπαγορεύεται από ξενόφερτα στερεότυπα και όχι από τις αρχές της Αειφόρου Ανάπτυξης. Τα δέντρα καρατομούνται αντί να κλαδεύονται ή οι κορμοί τους φιλοξενούν ταμπέλες και διαφημίσεις.
Τελικά ως πόλη χορτάσαμε στις μανόλιες και μπορούμε να «υπερηφανευόμαστε» για τα σιδερένια δέντρα που στολίζονται για ένα μήνα το χρόνο αλλά παραμένουν γυμνά τους υπόλοιπους. Το αντέχουμε, να βλέπουμε τέτοιες εικόνες γύρω μας; Μήπως και η ευθύνη πέρα από τις Δημοτικές Αρχές ανήκει και σε μας; Τι πράττουμε;
Για να πράξουμε πρώτα πρέπει να γνωρίσουμε. Μια ώρα επαφής με τη φύση βελτιώνει κατά 20% κατά μέσο όρο την απόδοση της μνήμης και της προσοχής. Ακόμα κι αν κάνει κρύο έξω, μια βόλτα στο πάρκο βελτιώνει τη μνήμη και την ικανότητα προσοχής του ανθρώπου, σύμφωνα με νέα έρευνα ψυχολόγων και νευροεπιστημόνων του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Οι πράσινες γωνιές της πόλης γίνονται χώροι αναψυχής, χαλάρωσης και κοινωνικής συναναστροφής, διατηρούν τη βιοποικιλότητα. Ακόμα βελτιώνουν το κλίμα και αυτό επιτυγχάνεται με την επίδραση που έχουν τα φυτά στη μετρίαση της θερμοκρασίας, στην εξισορρόπηση της υγρασίας στη βελτίωση του φωτεινού καθεστώτος, στη δέσμευση της σκόνης και των αέριων ρύπων, στη ρύθμιση της κυκλοφορίας του αέρα. Τα δέντρα όπως και όλα τα φυτά μέσω της φωτοσύνθεσης που επιτελούν δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και παράγουν αντίστοιχα μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Με τον τρόπο αυτό αντισταθμίζουν το αποτύπωμα άνθρακα που αφήνουν οι άνθρωποι στο περιβάλλον. Ένα ώριμο δέντρο μπορεί να απορροφήσει από 2 έως και 40 κιλά CO2 το χρόνο ανάλογα με το είδος και ταυτόχρονα να απελευθερώσει το οξυγόνο που χρειάζονται τέσσερις άνθρωποι για να ζήσουν. Επίσης μειώνουν τους θορύβους προσφέρουν εμπειρίες (μυρωδιές, χρώματα, αλλαγή εποχών).
Για μια ανθρώπινη πόλη πρέπει, το 30% περίπου της πόλης να προορίζεται για χώρους πρασίνου. Οι χώροι αυτοί να είναι επίκαιρα τοποθετημένοι. Τα πεζοδρόμια να επιτρέπουν τη φύτευση μεγάλων δένδρων. Στο σχεδιασμό των κοινόχρηστων χώρων της πόλης να συμμετέχουν ειδικοί. Όχι περαιτέρω μείωση της επιφάνειας του πρασίνου, με δήθεν αξιοποιήσεις του χώρου. Αύξηση του όγκου του πρασίνου στις υπάρχουσες επιφάνειες με εγκατάσταση μεγάλων φυτών και δένδρων. Διαπλάτυνση των πεζοδρομίων όπου μπορεί να γίνει για εγκατάσταση μεγάλων δένδρων και όχι ζαρντινιέρων.
Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας πήρε μία πρωτοβουλία, που έχει ως σκοπό οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές, οι γονείς αλλά και όλοι οι πολίτες να γνωρίσουν τη σημασία του αστικού πράσινου, να ευαισθητοποιηθούν στην προστασία του και να συμμετέχουν σε δράσεις που αποβλέπουν στην αύξησή του.
Αρωγοί σ’ αυτή την προσπάθεια είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας, ο Δήμος Ν. Ιωνίας, η ΕΚΠΟΛ, το ΚΕΤΕΑΘ και οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Συμμετέχουν 35 σχολεία του Νομού.
Οι δράσεις που έγιναν μέχρι σήμερα είναι η έκδοση ενημερωτικής αφίσας με τη χορηγία της ΕΚΠΟΛ, η πραγματοποίηση ημερίδας στις 7 Απριλίου με θέμα «αστικό πράσινο, η ανάσα της πόλης…σιωπηλή πηγή ζωής», στην Αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Ν. Ιωνίας και η δημιουργία της ιστοσελίδας http://gerasimostsibloulis.blogspot.com Περιβάλλον & Πολιτισμός- συνδεόμαστε ηλεκτρονικά, πράττουμε συλλογικά, όπου οι Εκπαιδευτικοί θα μπορούν να αναρτούν τις δράσεις των Σχολείων τους, που σχετίζονται με την εκστρατεία της αύξησης του αστικού πράσινου, καθώς και τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και τις προτάσεις τους για το περιβάλλον.
Προβλέπονται δεντροφυτεύσεις στις αυλές των σχολείων με δέντρα και θάμνους που θα αγοραστούν με χρήματα που συγκεντρώνονται από τους μαθητές.
Στον περιβάλλοντα χώρο του Πανθεσσαλικού προβλέπεται η δημιουργία ελαιώνα που θα προκύψει μέσα από την προσφορά μιας ελιάς από κάθε σχολείο. Επανερχόμαστε σε παλαιότερη πρόταση του τέως Νομάρχη κ. Πρίντζου, στο χώρο του Πανθεσσαλικού να φιλοξενηθεί μόνιμα η έκθεση «Ελαίας εγκώμιον», την οποία είχε επιμεληθεί η Ακαδημία Αθηνών και είχε φιλοξενηθεί στο χώρο, το 2004 με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο ελαιώνας μαζί με την έκθεση μπορούν να λειτουργήσουν ως ένας χώρος πολιτισμού και εκπαίδευσης.
Ειδικότερα την Τρίτη 28 Απριλίου 2009 θα γίνει δεντροφύτευση από Γυμνάσια, Λύκεια και Σχολεία Ειδική Αγωγής της Β/θμιας στο χώρο του Πανθεσσαλικού. Η ίδια δράση θα επαναληφθεί την Πέμπτη 14 Μαΐου με Δημοτικά Σχολεία, ενώ τη Δευτέρα 25 Μαΐου θα γιορταστεί η Ευρωπαϊκή Ημέρα Πάρκων (24 Μαΐου) με Νηπιαγωγεία, στον ίδιο χώρο.

Σημείωση: Η παραπάνω ανάρτηση δημοσιεύτηκε στο κυριακάτικο φύλλο (१२-4-2009) της εφημερίδας "Νέος Τύπος" της Μαγνησίας