Τρίτη 10 Ιουνίου 2008

Λέτσιος-ο φωτογράφος



Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συναντά…το Δημήτρη Λέτσιο
του Τσιμπλούλη Γεράσιμου
Η φωτογραφία άλλοτε ως απεικόνιση της στιγμής που θέλουμε να κρατήσουμε στο χρόνο και άλλοτε ως το μέσο διαμόρφωσης γνώμης και σκέψης, αποτελεί πάντα ένα μάρτυρα, ένα τεκμήριο του παρελθόντος.
Η φωτογραφία δεν είναι μόνο μια αποτύπωση μιας πραγματικότητας, αλλά και ο καθρέφτης των ιδεών, των στερεοτύπων της εποχής που τραβήχτηκε. Η δε σύγκριση με φωτογραφίες του σήμερα που ανήκουν στην ίδια θεματολογία μας βοηθά να δούμε τις τυχόν αλλαγές που έχουν συμβεί στο πεδίο των ιδεών, των συμπεριφορών, στην κοινωνία και στο περιβάλλον γενικά.
Σήμερα η φωτογραφική μηχανή βρίσκεται σε κάθε σπίτι. Ανά πάσα στιγμή ο φωτογραφικός φακός με ένα απλό κλικ χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις μπορεί να αποτυπώσει σκηνές της καθημερινότητάς μας, να κρατήσει στο διάβα του χρόνου αυτά που συγκροτούν τις προσωπικές μνήμες μα και κείνα που ανήκουν στη συλλογική μνήμη.
Η φωτογραφία συνεχίζει να είναι και τέχνη που συμβάλλει στην αισθητική καλλιέργεια, στον προβληματισμό, στο διάλογο του παρελθόντος με το παρόν.
Πριν από λίγο καιρό αποχαιρετήσαμε μια από τις σπουδαιότερες μορφές της ελληνικής φωτογραφίας του 20ου αιώνα το Δημήτρη Λέτσιο που αναπαύεται πια στο κοιμητήρι της Μακρινίτσας, το χωριό που τόσο αγάπησε και πρόβαλε μέσα από το φωτογραφικό του έργο. Η απλή, καθημερινή, βιωματική του σχέση με τον τόπο και τους ανθρώπους έδωσε μέσα από τη ματιά του, την πίσω από το φακό, λήψεις μοναδικής αυθεντικότητας. Οι φωτογραφίες του πέρα από την αισθητική της εικόνας, αποτελούν μοναδικό εργαλείο για την εκπαίδευση και ιδιαίτερα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας το 2004, αναγνωρίζοντας τον εκπαιδευτικό ρόλο του φωτογραφικού έργου του Δημήτρη Λέτσιου , στο πλαίσιο εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος, αποφάσισε να ονομάσει μία από τις αίθουσες του αρχοντικού Βατσαρέα-Μαυράκη (Κ.Π.Ε) σε αίθουσα Δημήτρη Λέτσιου. Σ’ αυτό το χώρο υπάρχει μόνιμη έκθεση με 12 ασπρόμαυρες φωτογραφίες 40Χ40, με θέμα τις κρήνες της Μακρινίτσας. Οι φωτογραφίες αυτές εντάσσονται στο πρόγραμμα του Κ.Π.Ε «Νερό-κρήνες της Μακρινίτσας». Οι μαθητές ξεκινούν τη μελέτη των κρηνών όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί μέσα από το φακό του Δ. Λέτσιου. Στη συνέχεια στο πεδίο η ερευνά τους θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι κρήνες της Μακρινίτσας αποτελούν μνημεία που ζωντανεύουν πτυχές από την παράδοση, τα ήθη και έθιμα του χωριού, συνεχίζουν να συνδέονται με την καθημερινότητα των ντόπιων και συνάμα αποτελούν εμπειρία ζωής για τους επισκέπτες που ανηφορίζουν κοπιαστικά τα καλντερίμια του χωριού.
Μια άλλη μεγάλη ενότητα φωτογραφιών του Δ. Λέτσιου αφορά πορτρέτα ανθρώπων ενταγμένα στο φυσικό ή δομημένο περιβάλλον. Οι άνθρωποι παρουσιάζονται μέσα στο κοινωνικό και πολιτισμικό τους πλαίσιο. Ιδιαίτερη θέση στο έργο του έχει η γυναίκα, την οποία φωτογραφίζει στο χωράφι, δίπλα στο αλέτρι, στο λιομάζωμα, στη θημωνιά, στο παζάρι, στο χωριό. Γυναίκες της ελληνικής υπαίθρου, γυναίκες του μόχθου… Και αυτές οι φωτογραφίες έγιναν εκπαιδευτικό εργαλείο σε πρόγραμμα του Κ.Π.Ε που αναφερόταν στη σχέση των δύο φύλων. Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε από το Μάρτιο έως και το Μάιο του 2007 και είχε τον τίτλο «οι γυναίκες ταξιδεύουν στο χρόνο… μέσα από το φακό του Δ. Λέτσιου και της Φωτογραφικής Λέσχης Βόλου». Οι μαθητές παρατηρώντας τις φωτογραφίες εντόπισαν τις ασχολίες των γυναικών, μελέτησαν την ενδυμασία τους, ανίχνευσαν τη σχέση με το άλλο φύλο.
Kάθε φορά που κάτι σχεδιάζουμε η σκέψη μας έρχεται στις φωτογραφίες του κυρ Δημήτρη. Έτσι και φέτος το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας ανταποκρινόμενο σε πρόσκληση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποφάσισε να συμμετέχει μαζί με την Κοινότητα Μακρινίτσας στην πανελλήνια εκστρατεία με τίτλο «Περιβάλλον και Πολιτισμός 2008, Το δέντρο της ζωής σε 4 εποχές».
Η εκστρατεία απευθυνόταν στο μαθητικό και το ευρύ κοινό και υλοποιήθηκε από τις 9 έως τις 11 Μαΐου 2008. (Το Κ.Π.Ε. υλοποίησε το πρόγραμμα από τα μέσα Μαρτίου έως και την 5η Ιουνίου). Σκοπός της εκστρατείας ήταν να συνειδητοποιήσουν οι νέοι τους άρρηκτους δεσμούς που συνδέουν την πολιτιστική κληρονομιά με το φυσικό περιβάλλον και να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που αφορούν την προστασία τους.
Το Κ.Π.Ε σχεδίασε εκπαιδευτικό πρόγραμμα που αναφερόταν α) σε λιθανάγλυφα δέντρα που υπάρχουν σε μεταβυζαντινές εκκλησίες και κρήνες της Μακρινίτσας. β) σε εκθέματα (κασέλες) του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης και Ιστορίας Πηλίου που έχουν το δέντρο ως διακοσμητικό μοτίβο.
Με αφορμή το θάνατο του Δημήτρη Λέτσιου και θέλοντας το Κ.Π.Ε να τιμήσει το έργο του, ενέταξε στις παραπάνω δράσεις και έκθεση φωτογραφίας με τον τίτλο «Δέντρα μέσα από το φακό του Δημήτρη Λέτσιου». Η έκθεση φωτογραφίας φιλοξενήθηκε σε αίθουσα του Λαογραφικού Μουσείου Μακρινίτσας και παρέμεινε για μεγαλύτερο διάστημα από αυτό των εκδηλώσεων.
Αρωγός στις εκπαιδευτικές μας δράσεις που σχετίζονται με φωτογραφίες του Δ. Λέτσιου είναι το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης το οποίο και ευχαριστούμε για την πάντα πρόθυμη ανταπόκρισή του σε κάθε αίτημά μας.
Από τη νέα σχολική χρονιά, 2008-09, θα υλοποιείται το πρόγραμμα που προαναφέρθηκε
Το παρόν κείμενο είναι δημοσιευμένο στο περιοδικό "Μαγνησία", που εκδίδει η ΕΚΠΟΛ (Εταιρεία Κοινωνικής Παρέμβασης και Πολιτισμού της ΝΑΜ)


Βιβλιογραφία:
Δημήτρης Λέτσιος οδοιπορία στο φως και στη σκιά της Ελλάδας (2005), Μουσείο Φωτογραφίας
Θεσσαλονίκης
Το νερό οι κρήνες της Μακρινίτσας (2007) Κ.Π.Ε Μακρινίτσας
Πρόσωπο στη φωτογραφία (2001) Τσιμπλούλης Γεράσιμος ΙΑΚΑ-Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Δεν υπάρχουν σχόλια: